Stal nierdzewna jest materiałem, który wykorzystywany jest do produkcji wielu różnych przedmiotów i narzędzi. To jeden z ważniejszych materiałów, bez którego trudno wyobrazić sobie pracę w branży budowlanej czy architektonicznej. Stal nierdzewna to stop węgla i żelaza, posiadający istotny dodatek stopowy – chrom o zawartości większej niż 10%. Dodatek ten nadaje stali tę wyjątkową właściwość, dzięki której jest ona odporna na rdzewienie. Zdarzają się jednak sytuacje, w których stal nierdzewna rdzewieje – dzieje się tak w przypadku nieodpowiedniego obchodzenia się z tym materiałem lub wad konstrukcyjnych.
Czy stal nierdzewna może rdzewieć?
Stal szlachetna, do której zalicza się stal nierdzewną, reaguje z tlenem dokładnie w taki sam sposób jak zwykła stal i tworzy warstwę tlenkową. Jednak w przypadku zwykłej, tlen wchodzi w reakcję z atomami żelaza, przez co wytwarza się porowata powierzchnia, która umożliwia postępowanie reakcji, w wyniku czego z czasem cały element ulegnie korozji, czyli “zardzewieje”. Stal nierdzewna ma w swoim stopie dodatkowo wysokie stężenie atomów chromu, których zadaniem jest ochrona przed korozją poprzez blokadę dalszego przebiegu reakcji tlenu z żelazem. Oznacza to, że chrom powoduje powstanie warstwy pasywnej, zapobiegającej pojawieniu się rdzy. Pomimo to rdzewienie stali nierdzewnej jest zjawiskiem, z którym spotyka się wielu konstruktorów, jak i użytkowników produktów wykonanych ze stali nierdzewnej.
Dlaczego stal nierdzewna rdzewieje?
Gdy stal nierdzewna zaczyna pokrywać się nalotem rdzy, mogą istnieć dwa główne powody takiego zjawiska:
- zniszczenie warstwy pasywnej,
- nieutworzenie się warstwy pasywnej.
Warstwa pasywna nie tworzy się wtedy, gdy stal nierdzewna nie jest utrzymywana w odpowiedniej czystości. Powierzchnia obrabiana musi zostać oczyszczona z wszelkich pozostałości i zanieczyszczeń, aby warstwa pasywna mogła się wytworzyć.
Zniszczenie warstwy pasywnej może przejawiać się różnymi rodzajami korozji:
- Korozja wżerowa – warstwa pasywna zostaje lokalnie przełamana. Wizualnie przypomina to otworki podobne do ukłucia igłą. Gdy na powierzchni stali nierdzewnej pojawiają się osady, obca rdza lub barwne naloty, to ryzyko powstania tej korozji zwiększa się.
- Korozja powierzchniowa ubytkowa – pod wpływem działania kwasu lub silnej ługi na stalowym elemencie powstaje równomierny ubytek powierzchni.
- Korozja kontaktowa – powstaje w wyniku stykania się zwilżonych elektrolitem zróżnicowanych materiałów metalicznych.
- Korozja międzykrystaliczna – pod wpływem ciepła wytrącają się węgliki chromu. Dochodzi do tego w temperaturze powyżej 450 stopni Celsjusza.
Przykładowo – stal nierdzewna 316L jest stopem na bazie żelaza, odpornym na korozję. To bardzo popularny rodzaj stali nierdzewnej. Chrom zawarty w jej składzie tworzy niewidoczną gołym okiem warstwę. W przypadku mechanicznego uszkodzenia elementu następuje jej samoczynna odbudowa. Jednak jeśli zostanie wystawiona na oddziaływanie wysokiej temperatury, może prowadzić to do powstania korozji na jej powierzchni.
Jak dbać o stal nierdzewną?
Niewielkie przebarwienia i osadzające się na stali nierdzewnej pyły można łatwo usunąć za pomocą szmatki lub gąbki z dodatkiem zwykłych, domowych detergentów. Prawidłowe jest też używanie do jej czyszczenia produktów z dodatkiem alkoholu. Nie grozi to zniszczeniem powierzchni. Nie wolno natomiast stosować produktów zawierających chlorki, które mogłoby uszkodzić warstwę pasywną. Bardzo ważne jest, aby oczyszczać stal nierdzewną z różnych drobinek żelaznych, które mogą naruszać jej warstwę ochronną i prowadzić do rdzewienia danego elementu. Do czyszczenia nie wolno używać przyrządów drucianych, aby nie naruszyć struktury materiału.
Czyszczenie stali nierdzewnej uzależnione jest od wielu czynników:
- miejsce położenia stalowej części,
- sposób eksploatacji,
- stopień narażenia na działanie czynników atmosferycznych,
- stopień i szybkość zanieczyszczania się materiału.
Ogólnie zaleca się czyszczenie średnio co 12 miesięcy przy niewielkim stopniu zabrudzenia, a przy znaczącym – co 6 miesięcy.